หลักการออกแบบผลิตภัณฑ์

 

       การออกแบบ เป็นกิจกรรมของมนุษย์ที่ควบคู่กับการดำรงชีวิต  เพราะในการดำรงชีวิตของมนุษย์นั้น  จะต้องมีการกำหนด มีการวางแผนเป็นขั้นตอนต่างๆ เพื่อให้บังเกิดความเหมาะสมต่อสภาพแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ     

       นิยามของการออกแบบ

-          กิจกรรมทางด้านการแก้ปัญหา  โดยมีวัตถุประสงค์ที่แน่นอน (Archer )

-          เป็นผลิตผลสัมพันธ์  ที่ก่อให้เกิดความพึงพอใจ (Gregory )

-          เป็นองค์ประกอบ (factor ) ของชิ้นส่วนผลิตภัณฑ์  ที่มีเงื่อนไขที่นำสู่ตลาด  เป็นการวางแบบรูปร่างชิ้นส่วน  เพื่อที่จะนำสู่ผู้ใช้ ( Fan )

-          คือการกระโดดจากปัจจุบันถึงอนาคต   หรือเป็นการก้าวจากเก่าไปสู่ใหม่ (Page )

-          การค้นหาส่วนประกอบทางด้านกายภาพ ( Body )   อันถูกต้องของรูปธรรม และโครงสร้าง ( Alexander , 1950 )

-  เป็นการแก้ไขปัญหา  ซึ่งเป็นข้อสรูปผลของความต้องการ ในสถานการณ์ชุดใดชุดหนึ่ง ( Matchett ,1968 )

-  เป็นการแก้ไขปัญหา  ซึ่งเป็นข้อสรูปผลของความต้องการ ในสถานการณ์ชุดใดชุดหนึ่ง

-    การรู้จักวางแผนจัดตั้งขั้นตอน และรู้จักเลือกวัสดุวิธีการเพื่อทำตามที่ต้องการ  โดยให้สอดคล้องกับรูปแบบ  และคุณสมบัติของวัสดุแต่ละชนิด  ตามความคิดสร้างสรรค์

-    การปรับปรุงผลงานหรือสิ่งต่างๆที่มีอยู่แล้ว  ให้เหมาะสมและมีความแปลกใหม่เพิ่มขึ้น

-    กระบวนการที่สนองความต้องการในสิ่งใหม่ๆ ของมนุษย์  ซึ่งส่วนใหญ่เพื่อให้มีชีวิตอยู่รอด  และมีความสะดวกสบายเพิ่มขึ้น

การออกแบบ คือ กิจกรรมการแก้ปัญหาเพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายหรือจุดประสงค์ที่ตั้งไว้  (Design is  a  goal-directed  problem-solving) เป็นการกระทำของมนุษย์  ด้วยจุดประสงค์ที่ต้องการแจ้งผลเป็นสิ่งใหม่ๆ  มีทั้งที่ออกแบบเพื่อสร้างขึ้นใหม่ให้แตกต่างจากของเดิมหรือปรับปรุงตกแต่งของเดิม  ความสำคัญของออกแบบเป็นขั้นตอนเบื้องต้นที่จะทำให้กระบวนการในการผลิตสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ประสบผลสำเร็จในตลาดและตรงตามเป้าหมาย

งานออกแบบ  คือ สิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นโดยการเลือกนำเอาองค์ประกอบมาจัดเรียงให้เกิดรูปทรงใหม่ที่สามารถสนองความต้องการตามจุดประสงค์ของผู้สร้าง  และสามารถผลิตได้ด้วยวัสดุและกรรมวิธีการผลิตที่มีอยู่ในขณะนั้น

 

รูปลักษณ์และคุณประโยชน์ของผลิตภัณฑ์

           รูปลักษณ์  อธิบายถึงคุณสมบัติต่างๆ ของผลิตภัณฑ์หรือลักษณะเด่นที่มองเห็นได้จากภายนอก  ส่วนคุณประโยชน์  คือการรับรู้ทางอารมณ์  เป็นความรู้สึกต่างๆ ที่เกิดจากการใช้ผลิตภัณฑ์  เช่น  เกิดความสบายใจ  เกิดความเร้าใจ  เกิดความเชื่อมั่น  เกิดความปลอดภัย  เป็นต้น

            ระหว่างรูปลักษณ์และคุณประโยชน์  ผู้บริโภคต้องการอะไรมากกว่ากัน?

            เป็นคำถามที่ไม่อาจได้คำตอบที่ชัดเจน  ขึ้นอยู่กับประเภทของผลิตภัณฑ์  จุดประสงค์ของการซื้อ ภูมิหลังของผู้บริโภค และเงื่อนไขอื่นๆ

 

รูปทรงที่มีอิทธิพลต่อรูปลักษณ์งานออกแบบผลิตภัณฑ์

          การออกแบบผลิตภัณฑ์ที่ปรากฏอยู่ทั่วไป  เกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ทั้งสิ้น มีทั้งที่ออกแบบสร้างขึ้นใหม่ แตกต่างจากของเดิม  หรือปรับปรุงตกแต่งของเดิม โดยมนุษย์ได้รับอิทธิพลจากรูปทรง  2  แหล่ง  คือ

1.   รูปทรงจากธรรมชาติ (Natural  Form)

             เนื่องจากธรรมชาติมีความสำคัญและอยู่รายล้อมมนุษย์  ทั้งรูปทรงที่เป็นสิ่งมีชีวิต  เช่น  พืช  สัตว์ต่างๆ  และรูปทรงที่ไม่มีชีวิต เช่น กรวด หิน ดิน ทราย หรือปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ  เช่น คลื่น ลม แสงแดด ฝนตก ฟ้าร้อง ฯลฯ โดยมนุษย์ได้รับแรงบันดาลใจจากสิ่งเหล่านี้ในแง่มุมที่แตกต่างกัน เช่น ความเป็นระเบียบและความสวยงาม (Beauty) ของดอกไม้ป่า ความลงตัวอย่างมีแบบแผน (Order) ในรูปหกเหลี่ยมของรังผึ้ง  ความสุนทรีของลวดลาย (Pattern) ในดอกทานตะวัน เป็นต้น แล้วถ่ายทอดความคิดออกมาในรูปของผลิตภัณฑ์ ที่สามารถตอบสนองคุณประโยชน์ทางการใช้สอยแก่มนุษย์ทั้งทางร่างกายและจิตใจ

2.   รูปทรงที่มนุษย์สร้างขึ้น (Manmade  Form)

             รูปทรงที่มนุษย์สร้างขึ้น  มีอิทธิพลต่องานออกแบบผลิตภัณฑ์  ในอันที่จะก่อให้เกิดความแตกต่างกันของแต่ละกลุ่มชน  เช่น  อาคารบ้านเรือน  สิ่งของเครื่องใช้  ฯลฯ  มักเป็นรูปทรงเรขาคณิต  ส่วนใหญ่จะมีลักษณะเป็นสากลและเป็นที่รู้จักกันทั่วไป รูปทรงดังกล่าวแบ่งตามวิธีการผลิตได้ 2  ประเภท คือ ประเภทที่สร้างขึ้นด้วยมือหรือเครื่องมือพื้นฐาน (Hand  Tools)  มีลักษณะการใช้งานเฉพาะตามจุดประสงค์ของผู้ออกแบบ  ผลิตได้จำนวนน้อย  รูปทรงมีลักษณะเฉพาะตัวไม่ซ้ำกัน มีการตกแต่งประดับประดาที่แสดงให้เห็นถึงความชำนาญทางทักษะของช่างฝีมือ  กับประเภทที่สร้างขึ้นด้วยเครื่องจักร (Machine tools) มีรูปทรงที่เหมือนๆ กัน  โดยผลิตออกมาเป็นจำนวนมากจากแม่พิมพ์เดียวกัน  ใช้วัสดุอย่างเดียวกัน  มีทั้งที่เป็นผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปสามารถใช้ประโยชน์โดยตรงและเป็นชิ้นส่วน